🟠 مقدمه
ویتامین D یکی از مهم‌ترین ویتامین‌های محلول در چربی است که نقش حیاتی در سلامت عمومی بدن دارد. این ویتامین به طور طبیعی در برخی مواد غذایی یافت می‌شود، اما بخش عمده آن از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید در بدن تولید می‌شود. ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان‌ها، تقویت سیستم ایمنی و تنظیم فرآیندهای متابولیکی ضروری است. در سال‌های اخیر، مطالعات متعددی نشان داده‌اند که این ویتامین می‌تواند بر دیابت نیز تأثیر بگذارد. در این مقاله، نقش ویتامین D در دیابت و تفاوت تأثیر آن بر دیابت نوع ۱ و ۲ بررسی خواهد شد.
🔵 ارتباط ویتامین D و دیابت
مطالعات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین D می‌تواند با افزایش خطر بروز دیابت همراه باشد. تأثیر ویتامین D بر دیابت از چندین مسیر مختلف انجام می‌شود:
✅ بین دیابت نوع ۱ (T1D) و سطوح پایین ویتامین D در گردش خون، ارتباط قوی وجود دارد.
✅ وضعیت مطلوب ویتامین D در اوایل زندگی، خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ را کاهش می‌دهد.
✅ کمبود ویتامین D در دیابت نوع ۲ با افزایش مقاومت به انسولین و التهاب مزمن همراه است.
✅ افزایش سطح ویتامین D ممکن است به بهبود حساسیت به انسولین در دیابت نوع ۲ کمک کند.
✅ مصرف منظم ویتامین D می‌تواند تأثیر محافظتی بر حفظ عملکرد سلول‌های بتای پانکراس داشته باشد.
🔴 میزان و دوز مناسب ویتامین D
🟢 میزان طبیعی و کمبود بالینی ویتامین D
| وضعیت ویتامین D | سطح سرمی در ng/ml | سطح سرمی در nmol/L |
|---|---|---|
| کمبود شدید | کمتر از ۱۰ ng/ml | کمتر از ۲۵ nmol/L |
| کمبود متوسط | ۱۰-۲۰ ng/ml | ۲۵-۵۰ nmol/L |
| کمبود خفیف | ۲۰-۳۰ ng/ml | ۵۰-۷۵ nmol/L |
| سطح کافی | ۳۰-۵۰ ng/ml | ۷۵-۱۲۵ nmol/L |
| سطح ایده‌آل متابولیکی | ۴۰-۶۰ ng/ml | ۱۰۰-۱۵۰ nmol/L |
| سطح سمی | بالاتر از ۱۰۰ ng/ml | بالاتر از ۲۵۰ nmol/L |
🟡 دوز مناسب ویتامین D برای بیماران دیابتی
🟣 ۱. دوز توصیه‌شده بر اساس وضعیت فرد
| وضعیت فرد | دوز روزانه پیشنهادی |
|---|---|
| افراد سالم | ۶۰۰-۸۰۰ IU |
| افراد دیابتی یا در معرض خطر | حداقل ۲۰۰۰ IU |
| افراد با کمبود شدید | ۵۰۰۰۰ IU یک‌بار در هفته (برای ۸ هفته) |
| سالمندان و افراد چاق | ۴۰۰۰-۶۰۰۰ IU |
🟠 ۲. شکل‌های مختلف ویتامین D
📌 ویتامین D3 (کوله‌کلسیفرول): بهترین و مؤثرترین نوع برای افزایش سطح ویتامین D در بدن
📌 ویتامین D2 (ارگوکلسیفرول): اثرگذاری کمتر نسبت به D3
📌 مکمل‌های تزریقی: برای موارد کمبود شدید
📌 کپسول یا قطره روغنی: مناسب برای جذب بهتر به همراه چربی‌ها
🟢 نتیجه‌گیری و توصیه‌ها
💡 بیماران دیابتی باید سطح ویتامین D خود را اندازه‌گیری کرده و در صورت کمبود، مکمل مصرف کنند.
💡 کوله‌کلسیفرول (D3) گزینه‌ای مؤثرتر نسبت به D2 است.
💡 دوز پیشنهادی: حداقل ۲۰۰۰ IU روزانه برای افراد دیابتی و در معرض خطر.
💡 ویتامین D می‌تواند به بهبود قند خون، کاهش HbA1c و حفظ عملکرد سلول‌های بتا کمک کند.[۱]
🔎 در نهایت، توصیه می‌شود که بیماران دیابتی با پزشک خود مشورت کرده و سطح ویتامین D را به‌طور منظم بررسی کنند.