راهنمای دقیق اندازه‌گیری قند خون در منزل با گلوکومتر
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
اندازه‌گیری صحیح قند خون ناشتا در منزل
اندازه‌گیری منظم قند خون در منزل یکی از ابزارهای کلیدی در کنترل دیابت است، اما تنها در صورتی مؤثر خواهد بود که به‌درستی انجام شود. رعایت چند نکته ساده اما علمی، می‌تواند دقت نتایج را به‌طور چشم‌گیری افزایش دهد.
✅ مراحل صحیح اندازه‌گیری قند خون
۱. آماده‌سازی قبل از اندازه‌گیری
- دست‌ها را با آب گرم و صابون بشویید و کاملاً خشک کنید.
- از استفاده از الکل برای ضدعفونی اجتناب کنید، مگر در مواقع خاص؛ و در این صورت، اجازه دهید کامل خشک شود.
- مطمئن شوید نوار تست معتبر، سالم و تاریخ‌دار است.
۲. زمان مناسب برای اندازه‌گیری قند ناشتا
- باید حداقل ۸ ساعت ناشتا بوده باشید (هیچ غذایی نخورده باشید).
- بهتر است ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بعد از بیدار شدن و پس از نشستن و آرام‌سازی انجام شود.
- اندازه‌گیری بلافاصله کنار تخت خواب توصیه نمی‌شود؛ زیرا پس از بیداری، سطح هورمون‌هایی مانند کورتیزول و اپی‌نفرین افزایش می‌یابد (پدیده سپیده‌دم) و ممکن است باعث افزایش گذرای قند خون شود.
۳. گرفتن نمونه خون
- از کناره‌ی نوک انگشت (نه مرکز آن) برای خون‌گیری استفاده کنید.
- از فشار دادن زیاد به انگشت بپرهیزید، زیرا ممکن است مایع میان‌بافتی وارد نمونه شود و نتیجه را تغییر دهد.
- اگر اولین قطره خون مشکوک یا آلوده است، آن را پاک کرده و از دومین قطره استفاده کنید.
🥤 نوشیدنی‌ها در دوره ناشتا
| نوشیدنی | مجاز/ممنوع | توضیح |
|---|---|---|
| آب ساده | ✅ مجاز | بدون محدودیت |
| قهوه سیاه (بدون قند، شیر یا شیرین‌کننده) | ❌ ممنوع | می‌تواند اثر فیزیولوژیکی بر گلوکز داشته باشد |
| چای (حتی بدون قند) | ❌ ممنوع | محرک گوارش و هورمونی است |
| شیر، آبمیوه، نوشابه رژیمی | ❌ ممنوع | حاوی کربوهیدرات یا مواد تأثیرگذار بر قند خون هستند |
| آدامس (حتی بدون قند) | ❌ ممنوع | می‌تواند انسولین را تحریک کند |
🚬 سیگار و قند خون
- حداقل ۳۰ دقیقه قبل از اندازه‌گیری، سیگار نکشید.
- نیکوتین باعث ترشح هورمون‌های استرس‌زا مانند کورتیزول و اپی‌نفرین می‌شود و می‌تواند قند خون را کاذباً بالا ببرد.
- برای نتایج دقیق‌تر، سیگار را پیش از آزمایش حذف کنید – و البته ترک کامل آن برای کنترل بهتر دیابت توصیه می‌شود.
📝 ثبت و تفسیر نتایج
- عدد قند را بلافاصله پس از اندازه‌گیری ثبت کنید (در دفترچه یا اپلیکیشن).
- اگر قند خون‌تان بالا یا پایین‌تر از حد انتظار بود، با تیم درمانی مشورت کنید، مخصوصاً اگر چند بار تکرار شود.
خلاصه‌ی بایدها و نبایدهای قند ناشتا
| بایدها | نبایدها |
|---|---|
| ۸ ساعت ناشتا باشید | قند را بلافاصله بعد از بیداری و کنار تخت اندازه‌گیری نکنید |
| دست‌ها را با آب و صابون بشویید | فقط با الکل تمیز نکنید |
| از نوار تست سالم استفاده کنید | از نوار تاریخ‌گذشته استفاده نکنید |
| در حالت آرام و نشسته باشید | بلافاصله بعد از ورزش یا استرس تست نگیرید |
| از انگشت تمیز و خشک خون‌گیری کنید | فشار زیاد به انگشت وارد نکنید |
| در صورت نیاز، آب ساده بنوشید | از نوشیدنی‌های دیگر (چای، قهوه، شیر...) استفاده نکنید |
| حداقل ۳۰ دقیقه پیش از تست سیگار نکشید | سیگار قبل از تست = افزایش کاذب قند خون |
منابع
- American Diabetes Association (ADA), Standards of Care in Diabetes – 2024
- Diabetes Diagnosis & Tests | ADA
- ADA – Using a Blood Glucose Meter (2023): https://professional.diabetes.org/sites/dpro/files/2023-12/usingabloodglucosemeter.pdf
- WHO Guidelines (2006): https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/43588/9241594934_eng.pdf
- Facchini FS et al. Cigarette smoking and insulin resistance. Diabetes Care. 1992
