چرخه وزنی یا اثر یویو
در حالی که رژیم های غذایی مد روز و غیر اصولی وعده های بزرگی می دهند، اما یک راز پنهان دارند: آنها معمولا برای تغییر پایدار طراحی نشده اند. تحقیقات نشان می دهد که 80 درصد از افرادی که مقدار قابل توجهی وزن از دست می دهند، آن را در عرض یک سال دوباره به دست می آورند[۱] .دشواری افراد در پایبندی به این رژیم ها اغلب منجر به چرخه‌های محدود انرژی دوره‌ای مادام‌العمر می‌شود که با کاهش مکرر و بازیابی مجدد وزن و تغییرات در شاخص توده بدنی (BMI) همراه است. به این چرخه های وزنی بالا و پایین دوره ای، رژیم های یویو می گویند[۲] .
"رژیم غذایی یویو" یا "اثر یویو" که به عنوان چرخه وزنی نیز شناخته می شود، اصطلاحی است که برای اولین بار توسط کلی دی. براونل در دانشگاه ییل در مورد کاهش و افزایش وزن چرخه ای، شبیه به حرکت بالا به پایین یک یویو ابداع شد[۳] .
چه کسانی در معرض چرخه وزنی یا اثر یویو هستند؟
مطالعات نشان می دهد که زنان بیشتر از مردان رژیم می گیرند. با این حال، مطالعات طولانی مدت نشان می دهد که افرادی که برای کاهش وزن رژیم می گیرند، به ندرت وزن از دست رفته را حفظ می کنند و تلاش های مکرر انجام می دهند. بنابراین، آنها را در معرض خطر چرخه وزنی یا اثر یویو قرار می دهد.
تمایل بیش از حد به کاهش وزن نه تنها بزرگسالان بلکه افراد جوان و مسن را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. مطالعات متعددی که بر روی نوجوانان و دختران جوان انجام شده است، نشان داد که حدود 40 تا 50 درصد از دختران جوان می خواهند وزن کم کنند و می خواهند شبیه چهره های رسانه ای و فضای مجازی شوند.
به غیر از عموم مردم، برخی افراد به دلیل شغل و حرفه خود مجبورند لاغر بمانند. رقصنده‌ها، مدل‌های و برخی بلاگر ها کسانی هستند که داشتن یک تصویر باریک و لاغر از نظر حرفه‌ای برای آنها ضروری است. همچنین برخی از بازیگران زن اغلب در کاهش وزن عمدی برای تجسم شخصیت های خاص تلاش می کنند. لاغری همچنین در بین ورزشکارانی که بر اساس دسته‌های وزنی رقابت می‌کنند، مانند وزنه‌برداری و ورزش‌های رزمی، یا کسانی که ممکن است از بدن سبک برای انجام ورزش‌های گرانشی (اسکی) بهره ببرند، رایج است. این شرکت کنندگان مستعد چرخه وزنی یا اثر یویو هستند و در خطر ابتلا به اختلالات خوردن هستند.
آیا چرخه وزنی یا اثر یویو؛ یک خطر جدی برای سلامتی شماست؟
نگرانی هایی در مورد عواقب نامطلوب طولانی مدت چرخه وزنی یا اثر یویو برای سلامتی وجود دارد. رژیم های غذایی مکرر و چرخه وزنی ممکن است در افزایش خطر اختلالات خوردن، سایر اختلالات روانی و بیماری های متعدد از جمله چاقی، دیابت نوع 2، فشار خون بالا، سرطان، شکستگی استخوان و افزایش مرگ و میر نقش دارند.
اگرچه هنوز در مورد اینکه چرخه وزنی یا اثر یویو باعث افزایش تجمع چربی و چاقی می شود، بحث وجود دارد، شواهد زیادی از مطالعات با شمار شرکت کننده های بالا، برای افزایش خطرات قلبی عروقی در پاسخ به رفتار چرخه وزنی یا اثر یویو وجود دارد.
مکانیسم‌های بالقوه‌ای که توسط آن چرخه وزنی به عوارض قلبی عروقی کمک می‌کند عبارتند از فشار خون بالا، تجمع چربی احشایی، تغییر در ترکیب اسیدهای چرب بافت چربی، مقاومت به انسولین و دیس لیپیدمی( اختلال در پروفایل چربی). علاوه بر این، نوسانات فشار خون، ضربان قلب، فعالیت سمپاتیک، میزان فیلتراسیون گلومرولی، گلوکز خون و لیپیدها در طول چرخه وزنی، بار اضافی بر سیستم قلبی عروقی وارد می کند[۴] . از آنجایی که چرخه وزنی تأثیر بسزایی بر بافت چربی دارد و بافت چربی منبع سیتوکین های التهابی است، واضح است هرگونه افزایش التهاب با افزایش خطر ابتلا به بیماری ها مرتبط است پس باید از گرفتار شدن در دام رژیم های غیر اصولی که احتمال چرخه وزنی را افزایش میدهند، پرهیز کرد[۵] [۶] .
راز کمک به شما برای توقف اثر یویو
- با افزایش شیوع چاقی و به تبع آن چرخه وزنی یا اثر یویو ناشی از رژیم های غذایی متعدد که بسیار از آنها غیر اصولی هستند، چرخه وزنی یا اثر یویو، به ویژه در دختران و زنان جوان، احتمالاً به یک مسئله جدی بهداشت عمومی تبدیل می شود.
- تحقیقات به وضوح نشان داده است که بهترین رژیم غذایی برای طولانی مدت، رژیم اصولی است که شما بتوانید به راحتی آن پایبند باشیدو در کنار تغذیه، جنبه های دیگر اصلاح سبک زندگی شامل خواب،وضعیت روحی و روانی،فعالیت فیزیکی، رفتارهای غذاخوردن شما و مسایل فیزولوژیکی و هورمونی شما را نیز در نظر بگیرد. همچنین دقت داشته باشید رژیمی را اتخاذ کنید که بسیاری از غذاهایی که با آنها آشنا هستید و غذاهای فرهنگ غذایی و سفره شما هستند را شامل شود تا نیاز به اضافه کردن غذاهای عجیب و غریب نداشته باشید.
- بر اساس نتایج برخی مطالعات اثبات شده است که چرخه وزنی یا اثر یویو ممکن است برای سلامتی مضر باشد. بنابراین به دلیل خطرات این چرخه وزنی، در هنگام شروع و انتخاب رژیم های کاهش وزن با احتیاط بیشتری رفتار کنید.
- به دنبال آن رژیم‌های تبلیغاتی نباشید که ادعا می‌کنند سم‌زدایی می‌کنند، در حالی که واقعاً دارای کالری فوق‌العاده کم هستند و مقدار کمی برای خوردن شما باقی میگذارند و اغلب شامل مکمل‌های گران قیمت بدون هیچ گونه پشتوانه علمی هستند.
توصیه ما
- سابقه کاهش وزن ناموفق نباید شما را از تلاش‌های آینده برای کاهش وزن منصرف کند یا نقش یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم و اصلاح سبک زندگی را در مدیریت موفق وزن کم کند و باید رویکردهای سالم و پایدار برای کاهش وزن ترویج یابد.
- با توجه به اینکه توده بدون چربی(توده عضلانی) از دست رفته در طی بازگشت وزن بازیابی نمی شود[۷]، مزایای ورزش و فعالیت بدنی منظم برای جلوگیری از کاهش توده بدون چربی در طول رژیم، نکته بسیار مهمی برای بیماران و متخصصان مربوطه به منظور به حداقل رساندن اثرات مضر چرخه وزنی است.
- به خاطر داشته باشید که رسیدن به تناسب اندام و سلامتی یک سفر مادام العمر است. تجربه ما نشان می دهد که افرادی که در مدیریت وزن موفق ترند، تغذیه سالم و فعالیت بدنی و اصلاح سبک زندگی را به طور کامل در زندگی روزمره خود گنجانده اند.
منابع
- ↑ Successful weight loss maintenance
- ↑ Yo-yo dieting is better than nonen
- ↑ Does dieting make you fat?
- ↑ Weight cycling during growth and beyond as a risk factor for later cardiovascular diseases: the ‘repeated overshoot’ theory
- ↑ Consequences of Weight Cycling: An Increase in Disease Risk?
- ↑ Association between weight fluctuation and fasting insulin concentration in Japanese men
- ↑ Is lost lean mass from intentional weight loss recovered during weight regain in postmenopausal women?