راهنمای جامع «انسولین سبز»: شناخت دو انسولین پایه کلیدی
در مدیریت روزانه دیابت، به ویژه برای افرادی که از چندین نوع انسولین استفاده می‌کنند، تشخیص درست قلم‌های تزریقی امری حیاتی است. یک اشتباه کوچک می‌تواند منجر به افت یا افزایش شدید قند خون شود. به همین دلیل، بسیاری از بیماران و حتی کادر درمان، از کدهای رنگی و اسامی غیررسمی برای شناسایی سریع داروها استفاده می‌کنند. یکی از متداول‌ترین این نام‌ها، «انسولین سبز» است که به دو انسولین پایه (طولانی‌اثر) بسیار مهم اشاره دارد: تریسیبا (Tresiba) و لوومیر (Levemir).
این مقاله به تفصیل به این دو انسولین می‌پردازد تا بدانید چرا به آن‌ها «انسولین سبز» می‌گویند و هر کدام چه ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند.
🌟 تایید شده توسط کادر متخصصین پزشکی و تغذیه کتونیا
این مقاله با هدف آگاهی شما منتشر شده است. توصیه می کنیم برای هرگونه مشاوره پزشکی، تشخیص یا درمان، با یک متخصص مشورت کنید✅
چرا از اصطلاح «انسولین سبز» استفاده می‌شود؟
شرکت‌های داروسازی برای کمک به شناسایی بصری و افزایش ایمنی بیماران، از رنگ‌های مشخصی در طراحی قلم‌های انسولین خود استفاده می‌کنند. رنگ سبز در دنیای دیابت، به طور سنتی با انسولین‌های طولانی‌اثر گره خورده است. این موضوع به بیماران کمک می‌کند تا با یک نگاه، انسولین پایه خود را (که قند خون را به طور پیوسته در ۲۴ ساعت کنترل می‌کند) از انسولین سریع‌الاثر (که برای وعده‌های غذایی استفاده می‌شود و معمولاً قلم‌هایی با رنگ نارنجی، آبی یا خاکستری دارد) تشخیص دهند.
نکته مهم: مایع انسولین در هر دو نوع بی‌رنگ و شفاف است. رنگ سبز صرفاً به اجزای فیزیکی قلم، مانند دکمه تزریق یا برچسب روی بدنه آن، اشاره دارد.
۱. تریسیبا (Tresiba): نسل جدید انسولین‌های فوق طولانی‌اثر
تریسیبا که نام علمی آن انسولین دگلودک (Insulin Degludec) است، یکی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین انسولین‌های پایه محسوب می‌شود. قلم تزریقی آن (FlexTouch) دارای یک دکمه تزریق به رنگ سبز روشن است که باعث شده به سرعت به عنوان «انسولین سبز» اصلی شناخته شود.
- مکانیسم اثر: پس از تزریق زیر پوست، مولکول‌های تریسیبا به هم متصل شده و یک انبار یا «دپو»ی زیرپوستی تشکیل می‌دهند. سپس، مولکول‌های انسولین به صورت بسیار آهسته، یکنواخت و پیوسته از این انبار آزاد شده و وارد جریان خون می‌شوند.
- مدت زمان اثر: این فرآیند آزادسازی کند، اثری بسیار طولانی (بیش از ۴۲ ساعت) و بدون قله (Peakless) ایجاد می‌کند. این پایداری بی‌نظیر، سطح قند خون را در طول شبانه‌روز بسیار ثابت نگه می‌دارد.
- مزایای کلیدی:
- کاهش خطر افت قند شبانه: به دلیل اثر پایدار و بدون اوج، خطر هیپوگلیسمی (افت قند خون)، به ویژه در طول شب، در مقایسه با انسولین‌های قدیمی‌تر کمتر است.
- انعطاف‌پذیری در زمان تزریق: گرچه تزریق در یک زمان مشخص توصیه می‌شود، اما نیمه‌عمر طولانی آن به بیمار اجازه می‌دهد در صورت لزوم، با حفظ حداقل ۸ ساعت فاصله، زمان تزریق خود را تغییر دهد.
- دفعات تزریق: معمولاً فقط یک بار در روز تزریق می‌شود.
۲. لوومیر (Levemir): یک انتخاب مطمئن و باسابقه
لوومیر با نام علمی انسولین دتمیر (Insulin Detemir)، یکی دیگر از انسولین‌های طولانی‌اثر است که سال‌هاست با موفقیت برای درمان دیابت نوع ۱ و ۲ استفاده می‌شود. قلم‌های تزریقی FlexPen این انسولین نیز دارای کد رنگی سبز بر روی دکمه و بدنه خود هستند و به همین دلیل، در میان بیماران قدیمی‌تر به «انسولین سبز» معروف است.
- مکانیسم اثر: عملکرد لوومیر کمی متفاوت است. پس از تزریق، مولکول‌های آن به پروتئینی به نام آلبومین در خون متصل می‌شوند. این اتصال موقتی، آزادسازی و فعالیت انسولین را به تأخیر می‌اندازد و باعث طولانی‌تر شدن اثر آن می‌شود.
- مدت زمان اثر: اثر لوومیر بسته به دوز تزریقی، بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت دوام دارد.
- ویژگی‌های مهم:
- پوشش قابل اعتماد: لوومیر یک انسولین بسیار قابل پیش‌بینی و مؤثر در کنترل قند پایه است.
- دفعات تزریق: به دلیل مدت اثر کوتاه‌تر نسبت به تریسیبا، برخی بیماران برای پوشش کامل ۲۴ ساعته، نیاز به تزریق آن یک یا دو بار در روز (مثلاً هر ۱۲ ساعت) دارند. این موضوع توسط پزشک و بر اساس نیاز بیمار تعیین می‌شود.
نتیجه‌گیری: همیشه نام دارو را بخوانید
اصطلاح «انسولین سبز» یک راهکار مفید و رایج برای شناسایی سریع انسولین‌های پایه تریسیبا و لوومیر است. هر دو دارو ابزارهای قدرتمندی برای کنترل ۲۴ ساعته قند خون در دیابت نوع ۱ و ۲ هستند، اما با پروفایل‌های اثر متفاوت که آن‌ها را برای نیازهای مختلف بیماران مناسب می‌سازد.
با این حال، هرگز نباید تنها به رنگ قلم اکتفا کرد. مهم‌ترین اصل در ایمنی دیابت این است که همیشه قبل از تزریق، نام و دوز دارو را به دقت از روی برچسب قلم بخوانید. برای انتخاب بهترین نوع انسولین پایه و تعیین دوز مناسب، حتماً با پزشک معالج خود مشورت کنید.
حتما با سوالاتی از این دست زیاد مواجه شده بودید، اما اصولا امکان گفتگوی طولانی با پزشک امکانپذیر نیست. اما در کتونیا، متخصصین پزشکی، تغذیه، روانشناسی و فیزیلوژی ورزشی در یک مدت زمان حداقل 20 دقیقه علاوه بر بررسی و پاسخگویی، آموزش های لازم را هم به شما ارائه خواهند داد. پس اگر شما یا عزیزانتان در کنترل دیابت خود دچار چالش هستید، با وجود تلاش فراوان به نتیجه دلخواه نمی‌رسید، یا به تشخیص فعلی خود شک دارید، همین امروز برای یک جلسه ارزیابی اولیه با تیم متخصصان پزشکی، تغذیه، روانشناسی و ورزشی کتونیا اقدام کنید.
