دستور العمل تزریق اشتباه انسولین

اگر برای خودتان یا کسی این اتفاق افتاده که انسولین را اشتباه تزریق کرده، باید بگویم وضعیت خیلی جدی است و شوخی‌بردار نیست.

قبل از هر چیزی، این را بگویم که این نوشته‌ها فقط برای اطلاع‌رسانی است و به هیچ وجه جایگزین تماس فوری با پزشک یا اورژانس نمی‌شود. اگر چنین اتفاقی افتاده، اولین و مهم‌ترین کار این است که فوراً با اورژانس (۱۱۵) یا پزشک دیابت خود تماس بگیرید.

وقتی انسولین، مخصوصاً دوزی بیشتر از حد معمول، تزریق شود، می‌تواند باعث افت قند شدید یا همان «هیپوگلیسمی» شود که یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که خطر آن برای ارگان های حیاتی خصوصا مغز بسیار زیاد و جدی ست.

حالا، تا زمانی که منتظر راهنمایی پزشک یا رسیدن اورژانس هستید، این کارها را باید در نظر داشته باشید:

۱. آرام باشید، اما سریع باشید: دستپاچه نشوید، ولی هر ثانیه مهم است.
۲. فوراً قند خون را چک کنید: اولین قدم این است که ببینید قند خون در حال حاضر چقدر است.
۳. قند دم دست بگذارید: سریعاً چند حبه قند، مقداری آبمیوه (نه نوع رژیمی)، نوشابه معمولی یا قرص گلوکز آماده کنار دستتان بگذارید.
۴. اطلاع دهید: حتماً به یکی از اعضای خانواده یا دوستان اطلاع دهید که مراقب شما باشد. در چنین شرایطی نباید تنها بمانید. ۵. ورزش ممنوع: به هیچ وجه فعالیت بدنی یا ورزش نکنید. ورزش قند خون را بیشتر پایین می‌آورد و اوضاع را بدتر می‌کند.

۱. اگر انسولین «سریع‌اثر» (کوتاه‌اثر) زیاد تزریق شود:

(مثل نوورپید، آسپارت، هومالوگ، رگولار و…)

این حالت بسیار اورژانسی است. این نوع انسولین خیلی سریع، شاید حتی ظرف ۱۵ دقیقه تا نیم ساعت، قند خون را به شدت پایین می‌آورد.

• باید چکار کرد؟
  • حتی یک لحظه هم صبر نکنید و فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
  • به احتمال زیاد، پزشک یا اپراتور اورژانس به شما خواهد گفت که فوراً مقداری کربوهیدرات سریع‌الجذب (مثل همان آبمیوه یا قند) بخورید، حتی اگر قند خونتان در حال حاضر نرمال باشد. این کار برای پیشگیری از افت شدید است.
  • باید خیلی تند تند قند خون را چک کنید (مثلاً هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه).
  • چون دوز اضافی انسولین تا چند ساعت در بدن فعال است، ممکن است لازم باشد چندین بار این کار را تکرار کنید و بعد از آن هم یک میان‌وعده حاوی کربوهیدرات پیچیده‌تر (مثل یک تکه نان) بخورید تا قند ثابت بماند.

۲. اگر انسولین «بلنداثر» (پایه) زیاد تزریق شود:

(مثل لانتوس، لومیر، تریسیبا و…)

این وضعیت هم خطرناک است، اما خطرش فوری نیست، بلکه طولانی‌مدت است.

• باید چکار کرد؟
  • فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. شاید نیاز فوری به اورژانس نباشد (بسته به میزان دوز و قند فعلی)، اما پزشک باید دقیقاً بداند چه اتفاقی افتاده تا برنامه شما را تغییر دهد.
  • خطر اصلی در این حالت، افت قند مداوم در طول روز و مخصوصاً در طول شب است.
  • باید قند خونتان را خیلی بیشتر از حد معمول چک کنید، شاید لازم باشد هر ۲ تا ۳ ساعت یکبار، و حتماً باید برای چک کردن قند در نیمه‌شب زنگ هشدار بگذارید.
  • به احتمال زیاد پزشک توصیه می‌کند که میان‌وعده‌های کوچک حاوی کربوهیدرات، به خصوص قبل از خواب، بیشتر از حد معمول مصرف کنید تا از افت قند در طول شب جلوگیری شود. این وضعیت ممکن است تا ۲۴ ساعت یا بیشتر طول بکشد.