تزریق صحیح انسولین به اندازه خود دارو در کنترل دیابت اهمیت دارد. یک تزریق اصولی نه تنها درد و ناراحتی را به حداقل می‌رساند، بلکه باعث جذب صحیح و قابل پیش‌بینی انسولین شده و از بروز مشکلات پوستی جلوگیری می‌کند. این راهنما، اصول کلیدی برای یک تزریق بی‌نقص و نحوه مدیریت مشکلات احتمالی را به شما آموزش می‌دهد.
🌟 تایید شده توسط کادر متخصصین پزشکی و تغذیه کتونیا
این مقاله با هدف آگاهی شما منتشر شده است. توصیه می کنیم برای هرگونه مشاوره پزشکی، تشخیص یا درمان، با یک متخصص مشورت کنید✅
مرحله اول: انتخاب بهترین محل برای تزریق
چهار ناحیه اصلی در بدن برای تزریق انسولین مناسب هستند که سرعت جذب در آن‌ها کمی متفاوت است:
شکم: سریع‌ترین جذب را دارد و برای انسولین‌های سریع‌الاثر (وعده غذایی) بهترین گزینه است. تزریق باید با فاصله حداقل سه انگشت از ناف انجام شود.
بازو (پشت و قسمت بیرونی): جذب متوسطی دارد.
ران (قسمت جلویی و بیرونی): جذب آن کندتر از بازو است و برای انسولین‌های پایه (طولانی‌اثر) مناسب است.
باسن: کندترین سرعت جذب را دارد و گزینه‌ی خوبی برای انسولین‌های پایه است.
مرحله دوم: مهم‌ترین اصل، قانون چرخش (Rotation)
مهم‌ترین قانون در تزریق انسولین، چرخش منظم محل تزریق است. تزریق مکرر در یک نقطه، حتی با فاصله چند روز، باعث آسیب به بافت چربی زیر پوست می‌شود. برای اجرای صحیح این قانون:
یک ناحیه را برای یک هفته انتخاب کنید: برای مثال، این هفته فقط در شکم تزریق کنید.
درون آن ناحیه بچرخید: شکم خود را به چهار قسمت (ربع) تقسیم کنید. روزهای شنبه و یکشنبه در ربع بالا راست، دوشنبه و سه‌شنبه در ربع بالا چپ و… تزریق کنید.
فاصله را حفظ کنید: هر تزریق جدید باید حداقل به اندازه دو انگشت (حدود ۲-۳ سانتی‌متر) از محل تزریق قبلی فاصله داشته باشد.
هدف این است که یک نقطه مشخص از پوست، حداقل برای یک ماه استراحت کند. این کار از بروز عارضه اصلی تزریق نادرست، یعنی لیپوهیپرتروفی، جلوگیری می‌کند.
مرحله سوم: وقتی مشکلات پیش می‌آید (ورم و سفتی محل تزریق)
اگر قانون چرخش را رعایت نکنید، در محل تزریق توده‌های سفت، متورم و لاستیک‌مانندی ایجاد می‌شود که به آن لیپوهیپرتروفی (Lipohypertrophy) می‌گویند. این عارضه دو مشکل بزرگ ایجاد می‌کند:
مشکل ظاهری: ایجاد برآمدگی‌های ناخوشایند روی پوست.
مشکل درمانی: جذب انسولین از این توده‌های چربی، بسیار کند و غیرقابل پیش‌بینی است. این موضوع باعث نوسانات شدید قند خون (بالا رفتن بی‌دلیل یا افت قند ناگهانی) می‌شود.
برای بهبودی ناحیه آسیب‌دیده چه کنیم؟
تزریق در آن ناحیه را فوراً متوقف کنید. این اولین و حیاتی‌ترین قدم است. به آن نقطه برای چند هفته تا چند ماه استراحت کامل بدهید.
ناحیه را ماساژ ندهید. این کار می‌تواند باعث آزادسازی غیرقابل کنترل انسولین و افت شدید قند خون شود.
از کمپرس گرم ملایم استفاده کنید. قرار دادن حوله گرم برای ۱۰-۱۵ دقیقه در روز می‌تواند به بهبود گردش خون و ترمیم بافت کمک کند.
صبور باشید. ترمیم این بافت به زمان زیادی نیاز دارد.
علائم خطر: چه زمانی فوراً به پزشک مراجعه کنیم؟
ورم و سفتی معمولی ناشی از لیپوهیپرتروفی، دردناک یا قرمز نیست. اما اگر علائم زیر را مشاهده کردید، ممکن است دچار عفونت شده باشید و باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
قرمزی، گرما و افزایش درد در محل تزریق
خروج چرک یا هرگونه ترشح
تب و لرز
نکته نهایی: تزریق انسولین یک مهارت است. با رعایت اصل چرخش و استفاده همیشگی از سرسوزن نو، می‌توانید مطمئن باشید که انسولین شما بهترین اثر را خواهد داشت و پوست شما برای سال‌های طولانی سالم باقی می‌ماند.
