دیابت به عنوان یکی از بحران‌های اصلی سلامت جهانی با سرعتی هشداردهنده در حال افزایش است. این بیماری مزمن ناشی از ناتوانی بدن در تولید یا استفاده مؤثر از انسولین است که منجر به افزایش سطح گلوکز خون می‌شود. آمار جهانی دیابت 2024 نشان‌دهنده رشد نگران‌کننده‌ای در تعداد مبتلایان به این بیماری است و این مسئله فشار زیادی را بر سیستم‌های بهداشتی در سراسر جهان ایجاد کرده است. بررسی شیوع دیابت در جهان نشان می‌دهد که این بیماری به یک بحران جهانی در حوزه سلامت تبدیل شده است.

براساس آخرین گزارش‌های فدراسیون بین‌المللی دیابت (IDF) و سازمان جهانی بهداشت (WHO)، شیوع دیابت در سطح جهانی به شکل نگران‌کننده‌ای در حال افزایش است. در سال ۲۰۲۱، حدود ۵۳۷ میلیون نفر بین سنین ۲۰ تا ۷۹ سال به دیابت مبتلا بودند. این آمار تا سال ۲۰۳۰ به ۶۴۳ میلیون و تا سال ۲۰۴۵ به ۷۸۳ میلیون نفر پیش‌بینی می‌شود. بیش از ۷۵ درصد از این افراد در کشورهای با درآمد پایین و متوسط زندگی می‌کنند. همچنین، در سال ۲۰۲۱ دیابت باعث ۶.۷ میلیون مرگ در سطح جهان شده است.

در مناطق مختلف جهان، تفاوت‌های قابل توجهی در شیوع دیابت وجود دارد. به عنوان مثال، در منطقه آسیا و اقیانوسیه، حدود ۲۰۶ میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۴۵ به ۲۶۰ میلیون نفر برسد. در آفریقا، تعداد مبتلایان به دیابت تا سال ۲۰۴۵ با رشدی ۱۲۹ درصدی به ۵۵ میلیون نفر افزایش خواهد یافت. در خاورمیانه و شمال آفریقا تعداد مبتلایان به 73 میلیون نفر رسیده و انتظار می‌رود که تا سال 2045 این تعداد به‌طور قابل توجهی افزایش یابد. این آمار نگران‌کننده بر لزوم توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و دسترسی به منابع پیشگیری و درمان دیابت در این مناطق تاکید می‌کند.

مقاومت بدن به انسولین

آیا من هم در معرض ابتلا به دیابت هستم؟ یکی از مفاهیم کلیدی در رابطه با دیابت نوع 2، مقاومت به انسولین است. در این حالت، سلول‌های بدن به درستی به انسولین پاسخ نمی‌دهند و این امر منجر به افزایش سطح گلوکز خون می‌شود. مقاومت به انسولین یکی از مهمترین عوامل پیش‌زمینه‌ای برای توسعه دیابت نوع 2 است و به‌ویژه با عوامل دیگری مانند چاقی و سبک زندگی ناسالم ارتباط دارد. آمار مبتلایان به دیابت به‌طور خاص نشان می‌دهد که مقاومت به انسولین به شدت با افزایش شیوع این بیماری در سراسر جهان در ارتباط است.

چاقی یکی از مهمترین عواملی است که منجر به افزایش روند دیابت در جهان شده است. افزایش شاخص توده بدنی (BMI) ارتباط مستقیمی با مقاومت به انسولین و افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 دارد. علاوه بر چاقی، عواملی مانند رژیم غذایی ناسالم، کم‌تحرکی، و استفاده از دخانیات و الکل به شیوع دیابت و مقاومت به انسولین کمک می‌کنند. برای کنترل دیابت نوع یک و بهبود دیابت نوع دو ، اصلاح سبک زندگی و تغییرات در عادات غذایی و فعالیت بدنی بسیار حائز اهمیت هستند.

در این میان، رویکردهای نوین مانند پزشکی فانکشنال می‌توانند به طور مؤثری در درمان و مدیریت دیابت نقش داشته باشند. پزشکی فانکشنال به جای تمرکز بر علائم، به ریشه‌های اصلی بیماری‌ها از جمله مقاومت به انسولین می‌پردازد. این رویکرد از طریق اصلاح رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی، کاهش استرس، و بهبود خواب به بهبود عملکرد طبیعی بدن و مقابله با دیابت کمک می‌کند.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) با اجرای برنامه‌هایی مانند پیمان جهانی دیابت، در تلاش است تا شیوع این بیماری را کاهش دهد. این برنامه با تأکید بر کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط، هدف بهبود دسترسی به خدمات درمانی و پیشگیری از دیابت را دنبال می‌کند.

دسترسی به مراقبت‌های دیابت

در سال 2024، شعار روز جهانی دیابت “دسترسی به مراقبت‌های دیابت” است. این شعار بر اهمیت فراهم‌سازی دسترسی همگانی به مراقبت‌های پزشکی و درمان دیابت تأکید دارد. دسترسی به داروها، تکنولوژی‌های مرتبط، و حمایت‌های لازم از سوی سیستم‌های بهداشتی، برای مدیریت بهتر دیابت و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا ضروری است.

برای مقابله با اپیدمی دیابت، نیاز به تقویت سیستم‌های بهداشتی جهت تشخیص زودهنگام، دسترسی به درمان‌های مقرون‌به‌صرفه، و اصلاح سبک زندگی ضروری است. استفاده از رویکردهای نوین مانند پزشکی فانکشنال و توجه به مقاومت به انسولین به عنوان یکی از عوامل کلیدی در پیشگیری و مدیریت دیابت، می‌تواند نقش مهمی در کاهش این بیماری داشته باشد.

دیابت نوع 2 یکی از شایع ترین انواع دیابت است؛ چراکه علاوه بر عوامل ارثی، سبک زندگی ناسالم نیز نقش بسزایی در ابتلا به این بیماری دارد. شیوع جهانی دیابت در سنین ۲۰ تا ۷۹ سال در سال ۲۰۲۱، ۱۰.۵ درصد (۵۳۶.۶ میلیون نفر) تخمین زده شد که در سال ۲۰۴۵ به ۱۲.۲ درصد (۷۸۳.۲ میلیون نفر) افزایش خواهد یافت. متاسفانه این روند رو به رشد تبعاتِ بسیار بدی بر کیفیتِ زندگی افرادِ مبتلا، خانواده آنها و همچنین جوامع به دلیل افزایش هزینه های درمانی این بیماری، خواهد داشت.

شیوع دیابت در مردان و زنان مشابه بوده و در سنین ۷۵ تا ۷۹  سال بالاترین  شیوع (در سال ۲۰۲۱) در مناطق شهری (۱۲.۱٪) بیشتر از مناطق روستایی (۸.۳٪) و در کشورهای پردرآمد (۱۱.۱٪) در مقایسه با کشورهای کم درآمد (۵.۵٪) بیشتر بوده است. انتظار می‌رود بیشترین افزایش نسبی در شیوع دیابت بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۴۵ در کشورهای با درآمد متوسط (۲۱.۱%) در مقایسه با کشورهای با درآمد بالا (۱۲.۲%) و کم درآمد (۱۱.۹%) رخ دهد.

هزینه‌های بهداشت جهانی مرتبط با دیابت در سال ۲۰۲۱ حدود ۹۶۶ میلیارد دلار برآورد شد و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۴۵ به ۱۰۵۴ میلیارد دلار برسد.

پراکندگی مبتلایان به دیابت

در حال حاضر ده کشور زیر به ترتیب از لحاظ جمعیتی بیشترین آمار دیایت را در جهان دارند:

چین:140.9 میلیون نفر  

هند:74.2 میلیون نفر

پاکستان:33 میلیون نفر

آمریکا:32.2 میلیون نفر

اندونزی:19.5 میلیون نفر

برزیل:15.7 میلیون نفر

مکزیک:14.1 میلیون نفر

بنگلادش:13.1 میلیون نفر

ژاپن: 11 میلیون نفر

مصر: 10 میلیون نفر

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) آمار زیر را در مورد دیابت در ایالات متحده گزارش می کند:

• بیش از ۳۰ میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند. این حدود ۱۰ درصد جمعیت است.
• از هر ۴ نفر یک نفر نمی داند که دیابت دارد.
• پیش دیابت ۸۴.۱ میلیون بزرگسال را تحت تاثیر قرار می دهد و ۹۰ درصد آنها از آن بی اطلاع هستند.

  طبق آمار سازمان های جهانی، بزرگسالان غیر اسپانیایی سیاه پوست، اسپانیایی تبار و بومیان آمریکا حدود دو برابر بیشتر از بزرگسالان سفیدپوست غیر اسپانیایی به دیابت مبتلا هستند؛ اهمیت این موضوع را در بررسی نقش ژنتیک در ابتلا به دیابت پررنگ میکند.

ADA درمورد دیابت اینگونه گزارش می دهد:

دیابت در سال ۲۰۱۷ برای ایالات متحده  ۳۲۷ میلیارد دلار هزینه مستقیم پزشکی و کاهش بهره وری داشته است. چراکه میانگین هزینه های پزشکی برای افراد مبتلا به دیابت حدود ۲.۳ برابر بیشتر از هزینه های پزشکی در صورت عدم وجود دیابت است. متاسفانه دیابت هفتمین علت مرگ و میر در ایالات متحده است، چه به عنوان علت زمینه ای مرگ و چه به عنوان یکی از علل آن.

همچنین سازمان بهداشت جهان (WHO) آمار معتبر زیر را ارائه می دهد:

شیوع جهانی دیابت در سال 2014 برای بزرگسالان 8.5 درصد بود.

در سال ۱۹۸۰، تنها ۴.۷ درصد از بزرگسالان در سراسر جهان به دیابت مبتلا بودند.

دیابت به طور مستقیم باعث حدود ۱.۶ میلیون مرگ در سراسر جهان در سال ۲۰۱۶ شد.

دیابت خطر حمله قلبی و سکته مغزی را در بزرگسالان تقریباً سه برابر می کند.

دیابت همچنین یکی از علل اصلی نارسایی کلیه است.

آمار فوق، تنها شامل نتایج ملموس و عینی دیابت است. کاهش سطح کیفی زندگی و فشارهای روانی ایجاد شده برای شخص و خانواده آنها، از نتایج دیگر این بیماری مرموز است.

---

[1] https://www.diabetesresearchclinicalpractice.com/article/S0168-8227(21)00478-2/fulltext

[2] https://www.cdc.gov/diabetes/library/socialmedia/infographics.html

[3] https://diabetes.org/about-us/statistics/about-diabetes

[4] https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/diabetes