دیابت یا بیماری قند (به انگلیسی: Diabetes mellitus) یک نوع بیماری متابولیکی و مزمن است که نشانهٔ آن قند خون بالاتر از ۱۲۰(میلی‌گرم در دسی لیتر) در یک برههٔ طولانیست. این بیماری شامل سه نوع اصلی است: نوع ۱، نوع ۲ و  دیابت بارداری.

در دیابت نوع ۱ به علت تخریب سلول‌های بتای پانکراس توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود، این نوع از دیابت می‌تواند ناشی از یک بیماری خودایمنی باشد و به دلیل نبود انسولین در بدن فرد مبتلا نیاز حتمی به تزریق انسولین وجود دارد.

دیابت، یکی از اختلالات متابولیک شایع، به وضعیت‌های پیچیده‌ای اطلاق می‌شود که در آن سطح قند خون به طور غیرطبیعی بالا است. کنترل موثر این بیماری نیازمند توجه به علائم، رژیم غذایی، درمان و عوارض آن است که درک این عوامل می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.

علائم دیابت شامل افزایش مکرر در ادرار، تشنگی شدید، خستگی، تاری دید، و کاهش وزن ناخواسته است. این علائم ناشی از ناتوانی بدن در استفاده مؤثر از قند خون یا تولید انسولین کافی است. تشخیص زودهنگام دیابت و شروع درمان می‌تواند به پیشگیری از پیشرفت بیماری و کاهش خطر عوارض کمک کند.

عوارض دیابت می‌تواند شامل مشکلات جدی مانند بیماری‌های قلبی، سکته، مشکلات کلیوی، و اختلالات عصبی باشد. دیابت می‌تواند باعث آسیب به عروق خونی و اعصاب شود که به مشکلاتی مانند نوروپاتی، رتینوپاتی، و نفروپاتی منجر می‌شود. پیشگیری از عوارض دیابت نیازمند کنترل دقیق قند خون، فشار خون، و سطح کلسترول است. رعایت توصیه‌های پزشکی و انجام معاینات منظم می‌تواند به کاهش خطر این عوارض کمک کند.

مدیریت دیابت

رژیم غذایی دیابت نقشی حیاتی در مدیریت این بیماری دارد. تحقیقات نشان می‌دهند که رژیم‌های کم‌کربوهیدرات و غنی از فیبر می‌توانند به کاهش قند خون و بهبود حساسیت به انسولین کمک کنند. مصرف مواد غذایی با بار گلیسمی پایین و تقسیم وعده‌های غذایی به دفعات کوچک‌تر می‌تواند به کنترل بهتر قند خون کمک کند. همچنین، توجه به میزان مصرف چربی‌های اشباع و انتخاب منابع پروتئینی سالم، از جمله منابع گیاهی، در مدیریت دیابت مفید است.

ورزش نقش مهمی در مدیریت دیابت دارد. تمرینات منظم هوازی و مقاومتی می‌توانند به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش قند خون کمک کنند. ورزش همچنین به کنترل وزن، کاهش استرس، و بهبود سلامت قلبی-عروقی کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند که ترکیب تمرینات با شدت‌های مختلف می‌تواند نتایج بهتری در کنترل قند خون داشته باشد.

استرس نیز تأثیر قابل‌توجهی بر مدیریت دیابت دارد. استرس می‌تواند باعث افزایش سطح قند خون و بدتر شدن کنترل دیابت شود. مدیریت استرس از طریق تکنیک‌های آرام‌سازی، مدیتیشن، و تمرینات تنفسی می‌تواند به بهبود وضعیت قند خون کمک کند. توجه به روش‌های کاهش استرس و استفاده از حمایت‌های روانی می‌تواند به بهبود کلی وضعیت بیماران دیابتی کمک کند.

درمان دیابت شامل ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، دارودرمانی و نظارت مداوم بر قند خون است. برای دیابت نوع 1، درمان به طور عمده شامل انسولین درمانی و اصلاح سبک زندگی برای کمکک به مدیریت قندها و در عین کمترین دفعات تزریق انسولین است، در حالی که دیابت نوع 2 ممکن است با تغییرات رژیم غذایی، ورزش، و داروهایی مانند متفورمین مدیریت شود. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که درمان‌های جدید مانند آگونیست‌های GLP-1 و مهارکننده‌های SGLT2 می‌توانند به بهبود کنترل قند خون و کاهش وزن کمک کنند. نظارت منظم بر قند خون و تنظیم دوز داروها بر اساس نیازهای فردی بسیار مهم است.

کنترل قند خون یکی از ارکان اصلی مدیریت دیابت است. پایش منظم سطح قند خون، استفاده از دستگاه‌های گلوکومتر و تکنولوژی‌های جدید مانند مانیتورینگ مداوم قند خون (CGM) می‌تواند به بیماران در حفظ قند خون در محدوده هدف کمک کند. همچنین، آموزش بیماران در زمینه انتخاب غذاهای مناسب، استفاده صحیح از داروها و پیگیری برنامه‌های درمانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

دیابت نوع 2 چیست؟

دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن پزشکی است که در آن سطوح قند یا گلوکز در جریان خون شما تجمع می یابد. به طور معمول، هورمون انسولین به انتقال گلوکز از خون شما به سلول‌ها، جایی که برای انرژی استفاده می‌شود، کمک می‌کند. اما در دیابت نوع ۲، سلول های بدن شما آن طور که باید به انسولین پاسخ نمی دهند. در مراحل بعدی این بیماری، بدن شما ممکن است انسولین کافی تولید نکند.

دیابت نوع ۲ کنترل نشده می تواند منجر به افزایش مزمن سطح گلوکز خون شود که به طور بالقوه منجر به عوارض جدی نظیر آسیب های چشمی، کلیوی و قلبی خواهد شد.

علل دیابت نوع 2

انسولین یک هورمون طبیعی است که پانکراس آن را تولید می کند و در هنگام خوردن و آشامیدن چیزی، آن را آزاد می کند. همانطور که گفته شد، انسولین به انتقال گلوکز از جریان خون به سلول‌های سرتاسر بدن کمک می‌کند، که منجر به تولید انرژی می‌شود. اما اگر دیابت نوع ۲ دارید، بدن شما در برابر انسولین مقاوم می شود، و سلول های شما دیگر از این هورمون به طور موثر استفاده نمی کنند. پس برای تولید انسولین بیشتر، پانکراس با شدت بیشتری کار خواهد کرد. این مسئله با گذشت زمان، به سلول های پانکراس آسیب می رساند و حتی  ممکن است که پانکراس دیگر قادر به تولید انسولین نباشد

اگر انسولین کافی تولید نکنید( دیابت نوع 1) یا بدنتان از آن به طور موثر استفاده نکند( دیابت نوع 2)، گلوکز در جریان خون شما جمع می‌شود. این مسئله باعث می‌شود که سلول‌های بدن شما برای دریافت انرژی گرسنه باشند.

این فرآیند معیوب ممکن است به اختلال عملکرد سلولی در لوزالمعده یا سیگنال دهی و تنظیم سلولی مربوط باشد، اما پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چه چیزی باعث این مجموعه رویدادها می‌شود. اصولا انتخاب‌های سبک زندگی عاملی است که دیابت نوع ۲ را تحریک می‌کند، اما عوامل دیگری نیز در ابتلا به این بیماری وجود دارد که بررسی آنها حائز اهمیت است:

• استعداد ژنتیکی برای ابتلا به دیابت نوع ۲ در خانواده شما وجود داشته باشد؛
• استعداد ژنتیکی برای ابتلا به چاقی در خانواده شما وجود داشته باشد که می تواند خطر مقاومت به انسولین و دیابت را افزایش دهد؛
• حداقل ۴۵ سال سن داشته باشید؛
• سیاهپوست، اسپانیایی/لاتینی، بومی آمریکایی یا از تبار بومی آلاسکا هستید.

تمام این عوامل و ترکیب آنها خطر بروز دیابت نوع 2 را افزایش خواهد داد، اما عامل اصلی ابتلا همچنان مقاومت بدن شما به انسولین است.

عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 2

در حالی که برخی از عوامل خطر برای دیابت نوع ۲ وجود دارد که خارج از کنترل شما هستند (مانند سن و ژنتیک)، اما انتخاب شما برای نوع سبک زندگی، شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار می دهد. برخی از این موارد عبارتند از:

زندگی با اضافه وزن                             

وقتی با اضافه وزن زندگی می کنید، به احتمال زیاد بافت چربی بیشتری دارید، بافت چربی می تواند سلول های شما را در برابر انسولین مقاوم تر کند .

سبک زندگی کم تحرک

فعالیت بدنی منظم به سلول های شما کمک می کند تا بهتر به انسولین پاسخ دهند .

خوردن غذاهای بسیار فرآوری شده

غذاهای بسیار فرآوری شده می توانند مقدار زیادی قند پنهان و کربوهیدرات های تصفیه شده داشته باشند.

ابتلا قبلی به دیابت بارداری یا پیش دیابت.

در مجموع می توان اینگونه نتیجه گرفت که اگرچه عوامل وراثتی در ابتلا به دیابت نوع 2 بسیار موثرند، اما چگونگی سبک زندگی نیز به همان نسبت و یا بیشتر، در بروز این بیماری موثر است. پس اگرچه نمی توان زمینه های وراثتی را حذف کرد، اما با بهبود سبک زندگی در غذا خوردن و انجام فعالیت بدنی بیشتر، می توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.

دیابت، یا بیماری قند، یک اختلال متابولیکی است که به دو شکل اصلی نوع ۱ و نوع ۲ تقسیم می‌شود. همچنین انواع خاصی از دیابت وجود دارند که کمتر شناخته شده‌اند، مانند دیابت مودی (MODY) و دیابت لادا (LADA).

آیا من هم در معرض دیابت نوع 2 هستم؟! کلیک کنید!

دیابت لادا نوعی از دیابت نوع ۱ است که معمولاً در بزرگسالان تشخیص داده می‌شود. این بیماری ناشی از حمله خودایمنی به سلول‌های بتا در پانکراس است که منجر به کاهش تولید انسولین می‌شود. علائم دیابت لادا ممکن است به‌تدریج پیشرفت کند و برخی بیماران ممکن است برای مدت طولانی به انسولین وابسته نباشند. با این حال، در نهایت، بسیاری از این بیماران نیاز به درمان انسولینی پیدا می‌کنند.

دیابت مودی، نوعی نادر از دیابت است که به دلیل جهش‌های ژنتیکی ایجاد می‌شود و معمولاً در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی (تا ۲۵ سالگی) تشخیص داده می‌شود. این نوع دیابت به‌صورت ارثی از والدین منتقل می‌شود و بیماران معمولاً در مراحل اولیه به انسولین وابسته نیستند. تشخیص دیابت مودی معمولاً از طریق آزمایش‌های ژنتیکی انجام می‌شود.

دیابت ثانویه به دیابتی اطلاق می‌شود که به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای، اختلالات هورمونی، یا عوارض ناشی از داروها ایجاد می‌شود. برای مثال، برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های پانکراس (مثل پانکراتیت) یا اختلالات هورمونی (مانند سندرم کوشینگ) می‌توانند منجر به دیابت ثانویه شوند. در این نوع دیابت، با درمان بیماری زمینه‌ای، قند خون ممکن است به حالت نرمال بازگردد.

دیابت پس از پیوند نیز نوعی از دیابت است که می‌تواند به دلیل مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی پس از پیوند اعضا (مانند کلیه یا کبد) ایجاد شود. این داروها می‌توانند تأثیراتی بر روی متابولیسم قند خون داشته باشند و به‌ویژه در افرادی که پیشینه دیابت دارند، این خطر وجود دارد.

روش‌های جدید درمان دیابت

در سال‌های اخیر، روش‌های نوین درمانی برای کنترل دیابت معرفی شده‌اند. از جمله این روش‌ها می‌توان به داروهای جدید مانند آگونیست‌های GLP-1 و مهارکننده‌های SGLT2 اشاره کرد که به بهبود کنترل قند خون و کاهش وزن کمک می‌کنند. این داروها در کنار تغییرات سبک زندگی، نقش موثری در مدیریت دیابت دارند.

وابستگی به انسولین یکی از چالش‌های بیماران دیابتی است. در دیابت نوع ۱، بیماران معمولاً به انسولین وابسته هستند، اما برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است با تغییر در رژیم غذایی و فعالیت بدنی، بتوانند بدون نیاز به انسولین قند خون خود را کنترل کنند.

تشخیص وابستگی یا عدم وابستگی به انسولین معمولاً از طریق آزمایش‌های مختلف انجام می‌شود. پزشکان ممکن است با بررسی سطوح قند خون، هموگلوبین A1c و نیاز به دوز انسولین در طول زمان، این وابستگی را تعیین کنند. همچنین، ارزیابی پاسخ بیماران به درمان‌های غیرانسولینی می‌تواند در تصمیم‌گیری در مورد نیاز به انسولین در آینده کمک کند. در صورت عدم نیاز به انسولین، بیماران می‌توانند با تغییر در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی، قند خون خود را کنترل کنند. این موضوع می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد و عوارض ناشی از دیابت را کاهش دهد.

داروهای گیاهی و دیابت

در میان بیماران، استفاده از داروهای گیاهی برای کنترل قند خون نیز رایج است. با این حال، مهم است که این داروها تحت نظر پزشک استفاده شوند تا از عوارض جانبی و تداخلات دارویی جلوگیری شود. برخی از این داروها ممکن است بر سطح قند خون تأثیر بگذارند، بنابراین آگاهی از اثرات آن‌ها ضروری است.

اهمیت شناخت بیماری

آگاهی و شناخت بیماری دیابت برای بیماران اهمیت زیادی دارد. درک علائم، عوارض و نحوه کنترل قند خون به بیماران این امکان را می‌دهد که کنترل بهتری بر روی وضعیت خود داشته باشند. بیماران باید از اطلاعات صحیح و به‌روز در مورد دیابت بهره‌مند شوند و به مشاوره‌های پزشکی توجه کنند. این آگاهی می‌تواند به آن‌ها در اتخاذ تصمیمات بهتر و کنترل بهتر دیابت کمک کند.

در نهایت، دیابت یک بیماری پیچیده و چند بعدی است که نیازمند یک رویکرد جامع در مدیریت آن است. از جمله این رویکردها، می‌توان به تغییرات در رژیم غذایی، فعالیت بدنی، دارودرمانی و آگاهی از روش‌های نوین درمان اشاره کرد.

تیم سلامت کتونیا با استفاده از متدهای علمی و نوین، به شما کمک می‌کند تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید و بر دیابت خود کنترل داشته باشید.

متخصصین کتونیا با متد پزشکی فانکشنال در کنار اصلاح سبک زندگی، به شما در جهت معکوس سازی و بهبود دیابت نوع 2 کمک خواهند کرد.در نهایت، مدیریت دیابت نیازمند رویکردی چندجانبه شامل توجه به رژیم غذایی، اهمیت ورزش و کنترل استرس و همچنین درمان، نظارت بر قند خون، و پیشگیری از عوارض است. با رعایت این نکات و مشاوره مستمر با متخصصین، بیماران می‌توانند کنترل بهتری بر دیابت خود داشته و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

---

[1]https://www.cdc.gov/diabetes/prevention/aboutprediabetes.html?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fdiabetes%2Fprevention%2Flifestyle-program%2Fabout-prediabetes.html

[2] https://diabetesjournals.org/diabetes/article/66/4/815/16020/Role-of-Adipose-Tissue-Insulin-Resistance-in-the

[3] https://www.cdc.gov/diabetes/library/features/diabetes-causes.html